‘Witte Zusters’
Levensverhalen van religieuzen, zoals die van de ‘Witte Zusters’, vormen belangrijk immaterieel erfgoed. Samen met de vele kloosters en kerken, die nu grotendeels leegstaan, herinneren ze aan het Rijke Roomse Leven in Noord-Brabant.
‘Witte Zusters’
Voor de ‘Missiezusters van Onze Lieve Vrouw van Afrika’ (MZOLA) in Boxtel interviewde ik een aantal bejaarde zusters uitgebreid over hun leven. Deze ‘Witte Zusters’, vernoemd naar hun witte habijt, waren in de vorige eeuw actief in het onderwijs, ziekenzorg, vrouwenwerk, pastoraat en sociale projecten. Ze werkten met name in de streek van de Grote Meren in Oost- en Centraal Afrika.
Na het postulaat en noviciaat in het klooster ‘Sancta Monica’ in Esch pakten ze hun koffers en vertrokken naar Afrika. Wat dreef hen om zich aan te sluiten bij deze internationale missiecongregatie, die door de Franse kardinaal Lavigerie in 1869 was opgericht? Waar geloofden ze in en wat wilden ze bereiken? Hoe kijken ze terug op hun leven? De bijzondere levensverhalen van deze religieuzen heb ik, aangevuld met foto’s en landkaarten, opgetekend in een levensboek.
Artikelen over de congregatie
Over het 150-jarig bestaan van de congregatie van de ‘Witte Zusters’ schreef ik een artikel voor InBrabant (2020). Mijn artikel over het ‘Sancta Monica’ klooster is te lezen op de site van Brabants Erfgoed (2021).
Reactie Marina van Dalen, Bestuurscoördinator Missiezusters van Onze Lieve Vrouw van Afrika-NL:
Als Congregatie vinden wij het enorm belangrijk om ons immaterieel erfgoed te bewaren en op te slaan. Verhalen van zusters die jarenlang in de missie in Afrika zijn geweest en daar van alles hebben opgezet en meegemaakt. Historische gebeurtenissen, zoals bv. de onafhankelijkheid van veel voormalige kolonies of burgeroorlogen, gelinkt aan de persoonlijke herinneringen van onze zusters die er met hun neus bovenop stonden, zijn reuze interessant en waardevol. Ook het terugkijken op je leven en je drijfveren, is een proces wat wij onze zusters op het einde van hun leven van harte gunnen. Hierdoor raakt de cirkel weer rond als het ware. ‘Narratieve zorg’ noemen we dit.
Het vertellen van verhalen over je jeugd, je roeping, de mooie dingen, de tegenslagen enz. aan iemand die hier onbevooroordeeld naar luistert en dit in jouw eigen woorden opschrijft, kan helend werken. Daarom vinden we het zo fijn dat we in Sabine Ticheloven een schrijfster, en tevens historica, hebben gevonden die dit respectvol doet en op toegankelijke wijze de levensverhalen van onze zusters opschrijft en vormgeeft. Sabine begrijpt het religieuze leven, vraagt door bij onduidelijkheden, gaat zorgvuldig en discreet te werk en zoekt naar aanvullende informatie, die verdieping geeft.
Na een 5-tal interviews ligt er dan een prachtig levensboek gelardeerd met foto’s, waar ook de familie vaak heel blij mee is. En de Congregatie kan al deze levensboeken, al deze verhalen vanuit het perspectief van de zusters zelf, toevoegen aan ons archief, dat we met liefde bewaren in het Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven te St. Agatha en waar onderzoekers later deze verhalen uit de eerste hand kunnen bestuderen. Mission completed.
Foto: Collectie MZOLA-NL